Dr Mirjana Mitrović, doktor hematolog, objašnjava sve o pojavi krvnih ugrušaka, sa posebnim osvrtom na preventivne mere.Dr Mirjana Mitrović, vanredni profesor Klinike za hematologiju Univerzitetskog kliničkog centra Srbije, dala je sveobuhvatno objašnjenje nastajanja tromba, uz dragocene uvide o tome kako osobe mogu da spreče njegovu nastanak, čime se ublažavaju različiti zdravstveni problemi i potencijalni smrtni ishod. .
Konkretno, ona pojašnjava da trombofiliju ne treba klasifikovati kao bolest, već kao stanje koje karakteriše povećana sklonost ka trombozi – stvaranje krvnog ugruška unutar krvnog suda. Tromboza služi kao zaštitni mehanizam koji zaustavlja krvarenje i sprječava krvarenje koje je potencijalno opasno po život u slučaju oštećenja krvnih žila.
U različitim scenarijima i okolnostima, ugrušak se može razviti spontano, što dovodi do poremećaja protoka krvi i oštećenja ćelija. To može rezultirati pojavom duboke venske tromboze, plućne embolije, srčanog udara, moždanog udara, pa čak i prekida trudnoće. Trombofilija je stanje koje može biti naslijeđeno ili stečeno.
Vjerojatnost razvoja tromboze značajno je povećana prirodnim procesom starenja.
Stručnjaci tvrde da ako bi pojedinci poživjeli dovoljno dugo, tromboza bi se neizbježno pojavila kod svih nas. Osim toga, trombofilni utjecaj ima i fiziološko stanje trudnoće, pri čemu se najveći rizik javlja tokom i nakon porođaja. Trudnice koje su starije, posebno one starije od 35 godina, imaju ličnu anamnezu tromboze ili imaju porodičnu predispoziciju za trombofiliju, kao i one koje vode nezdrav način života karakteriziran ograničenom fizičkom aktivnošću ili pušenjem, češće su rizik. Ovo objašnjenje portalu eKlinika iznosi docent dr Mirjana Mitrović sa Klinike za hematologiju Univerzitetskog kliničkog centra Srbije.
Trombofilija se može manifestirati ili kao urođeno stanje ili kao stečeno.
Prema riječima dr Mitrovića, postoji nekoliko faktora koji mogu doprinijeti nastanku trombofilnih stanja, kao što su pušenje, gojaznost, nedostatak fizičke aktivnosti, nepokretnost, putovanja avionom na velike udaljenosti, upotreba oralnih kontraceptiva. Osim toga, brojne bolesti, uključujući rak, također mogu povećati rizik od tromboze. Stoga se preporučuje da se osobe koje imaju vensku trombozu podvrgavaju redovnim pregledima karcinoma, kao što su mamografija, kolonoskopija, ginekološki i urološki pregledi, ultrazvuk abdomena i rendgenske snimke pluća, prema njihovim dobnim preporukama. Međutim, dr Mitrović savjetuje da se ne podvrgavaju opsežnim pregledima karcinoma mimo onoga što je preporučeno za dob.
Prema riječima sagovornika portala eKlinika, povećanom riziku od tromboze mogu doprinijeti specifične autoimune bolesti poput antifosfolipidnog sindroma, imunološke trombocitopenije, paroksizmalne noćne hemoglobinurije i upalnih bolesti crijeva.
Tokom svog života, većina osoba s kongenitalnom trombofilijom ne doživi razvoj tromboze.
Prema dr Mitroviću, postojanje antifosfolipidnih antitela (posebno lupus antikoagulans, antikardiolipin antitela i anti-Beta 2 glikoprotein 1 antitela) ukazuje na značajnu stečenu trombofiliju.
Naš sagovornik objašnjava da urođene trombofilije nastaju zbog genetskih mutacija koje utiču na proizvodnju prirodnih antikoagulansa i ravnotežu proteina koji sprečavaju zgrušavanje krvi. Ova genetska stanja, iako su manje uobičajena i obično manje potentna od stečenih trombofilija, i dalje su značajna. Poznata kongenitalna trombofilna stanja sastoje se od sniženih nivoa antitrombina, proteina C i proteina S, kao i mutacija faktora V Leiden i protrombina 20210.
Prema rečima dr Mitrovića, u svakodnevnoj kliničkoj praksi postoji veliki broj polimorfizama koji se rutinski ispituju, iako je naučno dokazano da nisu trombofilni. Stoga se testiranje ovih polimorfizama smatra nepotrebnim. Dva uobičajena primjera takvih polimorfizama su MTHFR i PAI. Važno je napomenuti da ne nose sve trombofilije isti nivo rizika. Većina osoba s kongenitalnom trombofilijom ne doživi trombozu tijekom života. Međutim, ključno je razumjeti da negativan test na trombofiliju ne isključuje potpuno njeno prisustvo. Uz to, treba priznati da su trenutnim testom obuhvaćene samo nama poznate trombofilije, na šta je istakla dr Mirjana Mitrović.
Kada je u pitanju testiranje na trombofiliju, važno je uzeti u obzir ko, kako i kada testove treba provesti.
Proces testiranja na kongenitalnu trombofiliju uključuje analizu uzoraka krvi radi genetskog analizu, mjerenje nivoa prirodnih antikoagulanata i otkrivanje prisustva antifosfolipidnih antitijela.
