176 TIJELA PADALO SA NEBA KAO KIŠA: Dva aviona u letu se sudarila iznad Zagreba, Srbija TUŽENA U STRAZBURU zbog jezive nesreće

“Ostanite na trenutnoj visini i obavijestite nas kada prođete iznad Zagreba”, bile su neke od posljednjih poruka koje je kontrolor leta u Zagrebu razmijenio sa pilotom leta JP 550. Tek nekoliko trenutaka kasnije, dogodila se avionska nesreća kakva se rijetko viđa. Na globalnoj razini, sudar dva aviona u letu je izuzetno neobičan događaj, a upravo se takav incident desio iznad Vrbovca, otprilike 35 kilometara od Zagreba, 10. septembra 1976. godine.U to vrijeme Hladnog rata, Jugoslavija se nalazila na geopolitičkoj razmeđi između istoka i zapada. Česti su bili slučajevi preleta iznad teritorije SFRJ, jer mnoge zapadne avio-kompanije nisu bile u mogućnosti letjeti iznad teritorija zemalja Istočne Evrope, koje su bile pod uticajem Sovjetskog saveza. Avion DC-9, koji je pripadao jugoslovenskoj kompaniji Inex Adria, poletio je iz Splita za Кeln/Bon u 10.48 sati s pet članova posade i 108 putnika. Istovremeno, s londonskog aerodroma Hitrou poletio je još jedan avion, Hoker Sideli Trident 3B u vlasništvu Britiš ervejza, sa 54 putnika i devet članova posade. Piloti ovih aviona bili su iskusni profesionalci s više od 10.000 sati letenja.
Kontrola leta: Molimo vas da potvrdite vaš trenutni nivo leta. JP550: Trenutno smo na 327. Kontrola leta: Molimo vas da ostanete na toj visini i obavestite nas o prolasku iznad Zagreba. JP550: Na kojoj tačno visini?
Kontrola leta: Na kojoj se trenutno penjete, jer… imate avion ispred sebe, na visini od 335, s lijeva na desno.
JP550: Razumjeli. Ostaćemo na tačnoj visini od 330.

To je bila posljednja komunikacija aviona Inex Adria. Sudar se dogodio u 10:14:41, kako je utvrđeno u izvještaju o avionskoj nesreći koji je sastavio Jugoslovenski komitet za transport i komunikaciju 1982. godine. Avioni su se sudarili na visini od 10.000 metara pri brzini od približno 900 km/h. Proučavanjem olupine otkriveno je da je lijevo krilo aviona Inex Adria prekinulo pilotsku kabinu i prednji putnički dio aviona Britiš Ervejz. Eksplozivna dekompresija Tridenta uzrokovala je raspad prednjeg trupa – Trident je pao, udario repom o zemlju i skliznuo na kratku udaljenost. DC-9, koji je izgubio više od trećine svog lijevog krila, brzo je potonuo s nosom i srušio se na tlo, pri čemu je prvo udario desnim krilom. Nažalost, nijedna od 176 osoba u oba aviona nije preživjela. Policajac koji je bio među prvima na mjestu nesreće prijavio je prisustvo bebe na tlu koja je “još uvijek pokazivala znakove slabog života pokraj britanskog aviona, ali čak i da je hitna pomoć stigla prije mene, bilo je prekasno za spašavanje”.
Kontrolor letenja Gradimir Tasić (28) proglašen je krivim i osuđen na sedam godina zatvora. Međutim, njegova kazna je ubrzo smanjena zbog pobune njegovih kolega. Naime, radio je tri dana za redom u smjeni od 12 sati zbog manjka osoblja.Vrbovčani nikada nisu mogli zaboraviti što se događalo na nebu iznad njih tog septembarskog dana. Prema njihovim kasnijim svjedočenjima, prvo su čuli snažnu eksploziju, slično udaru groma. Zatim su vidjeli dva aviona kako padaju s neba. Jedan je padao ravno prema tlu, dok je drugi kružio. Olupine aviona, torbe, boce i osobni predmeti putnika padali su u radijusu od nekoliko kilometara. Međutim, tijela koja su padala s neba bila su još jeziviji prizor, neka su bila čak prepolovljena, dok su druga padala svezana za svoja sjedala.Vrhovni kasacioni sud, kao najviši sud u Srbiji, donio je presudu 2012. godine u kojoj je većinom odbio žalbe Britiš Ervejza na presude apelacionih sudova koje su osporavale iznos i način obračuna naknade štete.